Voor veel mensen is de stap nemen om naar de huisarts te gaan best spannend. Het is een stuk makkelijker om op internet te kijken wat je klachten betekenen en hoe je van een kwaaltje afkomt. Maar wanneer is een bron te vertrouwen? Er is namelijk onwijs veel nepnieuws te vinden online, ook over medische zaken.
Dokter TikTok
Hoewel je eigenlijk beter weet, heeft waarschijnlijk bijna iedereen weleens zijn klachten op internet opgezocht vóór ze naar de huisarts gingen. Tegenwoordig kan het internet bijna al je vragen beantwoorden.
We merken in de praktijk dat kinderen en jongeren eerder TikTok gebruiken dan Google als ze specifieke vragen hebben. De app staat vol met influencers die praten over medische zaken. En hoe geloofwaardig ze het ook laten klinken, velen van hen hebben geen idee waar ze het over hebben. Zij zijn geen artsen en het is niet te controleren op welke bronnen hun informatie is gebaseerd. Ze verspreiden daarom (bewust of onbewust) nepnieuws.
Het kan best gevaarlijk zijn als jongeren TikTok raadplegen voor medisch advies en geloven wat ze daar horen. Zo kunnen de klachten van een ernstig probleem niet worden bevestigd of een klein probleem totaal worden opgeblazen. Daarnaast kunnen er alternatieven voor medicatie of behandelingen worden gedeeld, ook als deze averechts werken of schadelijk zijn. Maar denk ook aan het verspreiden van angst voor antibiotica, een oproep om te stoppen met anticonceptie of een gerucht over vaccinaties.
Het verschil tussen misinformatie en desinformatie
Er valt onderscheid te maken tussen twee soorten nepnieuws: misinformatie en desinformatie.
Misinformatie is onjuiste informatie die per ongeluk wordt verspreid. Dit zonder de intentie om te bedriegen of schade aan te richten. Het kan het gevolg zijn van slechte interpretatie van feiten, gebrek aan kennis of nepnieuws als waarheid aannemen.
Desinformatie is opzettelijk valse of misleidende informatie die wordt verspreid. Dit om mensen te misleiden, te manipuleren of schade aan te brengen. Voorbeelden hiervan zijn politieke propaganda of sterk bewerkte beelden.
Misinformatie kan dus een foutje zijn dat in nepnieuws veranderd, terwijl desinformatie opzettelijk is.
Experts in actie tegen nepnieuws
Artsen zijn helemaal klaar met onjuiste informatie die influencers verspreiden op TikTok. Volgens een stuk van Bron Fontys is de strijd tegen ‘medisch’ nepnieuws niet te winnen. Toch is een groep artsen gestart met een tegencampagne. Onder het account Dokters Vandaag beantwoorden ze op TikTok vragen om nepnieuws tegen te gaan. Per video wordt er een vraag beantwoord van een specialist.
Nepnieuws herkennen en kritisch leren kijken
Het is dus belangrijk dat jongeren leren om kritisch te kijken naar wat ze online tegenkomen. Hoe herken je nepnieuws? Waar moet je op letten? Wij bespreken het in de voorlichting over nepnieuws en behandelen actuele voorbeelden. Neem hier contact met ons op en ontdek de mogelijkheden.