Het is een cruciaal aspect van het opvoeden: geld en financiën. Jongeren die geen of een ondermaatse financiële opvoeding hebben gehad, lopen eerder tegen geldproblemen aan. Schulden liggen op latere leeftijd op de loer door het gebrek aan kennis en vaardigheden. Lees hier wat je kan doen om jouw kind financiële verantwoordelijkheid bij te brengen.
Financiële opvoeding, wat is het?
De term zegt het al: een kind financieel opvoeden. Dit betekent dat een kind over financiële concepten leert. De waarde van geld leren is namelijk net zo belangrijk als leren fietsen of schrijven. Ook het ontwikkelen van financiële vaardigheden als sparen en het nemen van verstandige beslissingen, valt hieronder. Financieel-gezond zijn als volwassene, begint bij je opvoeding.
Verwend of verwaarloosd; het belang van een kind financieel opvoeden
Het doel van financiële opvoeding is dus om kinderen alvast een goede basis te geven voor de toekomst. Op die manier zijn ze later in staat om eigen financiële keuzes te maken, schulden te vermijden, spaargeld op te bouwen en zo financiële zekerheid te bereiken. Het is van belang dat kinderen en jongeren worden onderwezen en begeleid in dit soort zaken.
Het gebeurt vaak dat opvoeders ‘financiële opvoeding’ verwarren met volledige financiële verzorging. Dit betekent bijvoorbeeld dat ze altijd alles betalen voor het kind. Maar denk hierbij ook aan het maken van financiële beslissingen voor het kind. Of het beheren van zijn/haar geld(rekening) zonder het kind erbij te betrekken. Elke ouder wil natuurlijk het beste voor haar/zijn kind. Maar hierdoor krijgt een kind weinig tot niks mee over financiële verantwoordelijkheden. Deze onwetendheid kan problematisch zijn. Als een kind niet de kans krijgt om financiële onafhankelijkheid te ontwikkelen, kan het later worstelen met financiële afhankelijkheid. Eerst van de verzorgers, later van partners en leningen. Dit kan resulteren in schulden, geldproblemen en stress.
Een kind volledig financieel verzorgen kan dus leiden tot verwaarlozing binnen de financiële opvoeding. Een gezond balans tussen verwennen en financieel onderwijzen kan soms lastig zijn, maar het is essentieel! We geven je graag een paar handvatten en tips.
De hoeveelheid zakgeld en waarom het belangrijk is
Door het geven van zakgeld kan een kind oefenen met financiële verantwoordelijkheid. Dit is een groot onderdeel van financiële opvoeding. Kinderen kunnen zelf bepalen waar ze het aan uitgeven of voor sparen. Daarnaast leren ze een belangrijke les, namelijk op is op. De praktische ervaringen van het beheren van eigen geld is zeer waardevol. Maar wat is een goed bedrag voor zakgeld? Wat is normaal? Veel ouders worstelen met deze vraag. Laten we ook vooral benadrukken dat het afhankelijk is van verschillende factoren, waaronder het inkomen van ouders, de sociale omgeving, de persoonlijkheid van een kind, mate van verantwoordelijkheid.
Om toch een beeld te krijgen van de algemene richtlijnen is er wel een advies. Nibud geeft aan dat dit het gemiddelde is dat leerlingen op school krijgen (2018):
Op de basisschool:
- 5 jaar – €0,50
- 6 jaar – €1 tot €1,40
- 7 jaar – €1 tot €2
- 8 jaar – €1 tot €2
- 9 jaar – €1,10 tot €2
- 10 jaar – €2 tot €2,30
- 11 jaar – €2 tot €2,30
- 12 jaar – €2,30 tot €3
Op de middelbare school wordt het meer:
- 12 jaar – €17 tot €20
- 13 jaar – €20 tot €22
- 14 jaar – €22 tot €25
- 15 jaar – €22 tot €30
- 16 jaar – €20 tot €25*
- 17 jaar – €22 tot €26*
- 18 jaar – €21 tot €26*
*het zakgeld zakt, leerlingen krijgen rond deze leeftijd vaak een bijbaantje.
Jongeren leren over geld
Oke, financiële opvoeding is dus belangrijk. Maar hóé voed je een kind dan financieel op? Hoe ouders of verzorgers hun eigen kind opvoeden, mogen zij zelf bepalen. Wij zetten een aantal belangrijke punten onder elkaar:
- Geef het goede voorbeeld: kinderen en jongeren spiegelen vaak hun verzorgers in hun financieële gedrag.
- Start vroeg: op jonge leeftijd kunnen kinderen al leren over geld door bijvoorbeeld mee te gaan met boodschappen doen.
- Financiële gesprekken: ga openlijk het gesprek aan over geld en financiële kwesties met kinderen.
- Begeleiding: blijf betrokken bij de financiële zaken van je kind en bied begeleiding wanneer dat nodig is.
Daarnaast zijn de volgende onderwerpen belangrijk:
- Inkomsten en uitgaven: wat komt er binnen en wat kan je daarmee doen?
- Sparen: wat is sparen en waarom zou je dit doen?
- Schulden en leningen: wat zijn de gevolgen van geld lenen en hoe ga je met een (studie)schuld om?
- Werk: wat kan je doen om geld te verdienen en waarom is dat belangrijk?
- Financiële doelen stellen: wat wil je kopen en hoe pak je dat aan?
- Zelfbeheersing en impulsbeheersing: heb je iets echt nodig en is het een verstandige aankoop?
Maak geld iets wat bespreekbaar is thuis. Dan zullen kinderen en jongeren er vaak op een verstandigere manier mee leren omgaan. Geef de ruimte en tijd om te leren, soms met vallen en opstaan.
Voorlichting over geld
Financiële opvoeding is een belangrijk proces. Het is van belang om de financiële kennis en vaardigheden voortdurend te ontwikkelen op het juiste niveau. Financiële opvoeding kan best lastig zijn. Ouders en verzorgers hoeven het gelukkig niet alleen te doen. Tegenwoordig zijn er verschillende educatieprogramma’s over geld voor jeugd. Het komt steeds vaker voor dat scholen hier ook aandacht aan besteden. Ook wij bieden een voorlichting voor scholen aan over omgaan met geld, lees er hier meer over!