Naar school gaan, voetbaltraining, social media bijhouden, huiswerk maken en afspreken met vrienden. Jongeren houden een hele hoop ballen hoog tegenwoordig. Niet zo gek dus dat prestatiedruk en stress bij kinderen een steeds groter wordend probleem is. Ook dit schooljaar merken we bij leerlingen de intense druk. Wat zijn de symptomen en waar komt het nog meer vandaan? Dat leggen we je graag uit.
Stress, hoge eisen en verwachtingen
Kinderen en jongeren hebben steeds vaker het gevoel dat ze constant moeten voldoen aan hoge eisen. Denk hierbij aan goede schoolprestaties, uitblinken in een sport of hun sociale leven onderhouden. Een cultuur kan ook druk bij jeugd veroorzaken. Er wordt verwacht dat de normen en waarden van de gemeenschap gerespecteerd en gehandhaafd worden. Dit kan aardig wat stress en druk veroorzaken. Maar dat zijn niet de enige redenen. Prestatiedruk bij kinderen kan veroorzaakt worden door (te hoge) verwachtingen van ouders, leraren en leeftijdsgenoten.
De Kindertelefoon erkent het probleem; er wordt vaak gebeld over stress en prestatiedruk. Kinderen vanaf 8 jaar bellen hier al over op, het gaat over school tot aan thuissituaties. Druk speelt dus al op jonge leeftijd.
Jong geleerd is oud gedaan; de Kindertelefoon schrijft ook over de ‘Alles Oké?’ Supportlijn. Hier zoeken steeds meer jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar contact over druk. Ze hebben stress over een baan, studie of relatie. De maatschappij oefent namelijk ook druk uit. Een van de meest voorkomende verwachtingen is dat jongeren een goede opleiding volgen en op die manier een succesvolle carrière behalen. Later komt de druk van de norm om een partner te vinden, een gezin te stichten en een huis te kopen.
Telefoongebruik en social media veroorzaken onzekerheid
Tegenwoordig ligt de nadruk op succes. Op social media zie je influencers van jonge leeftijden pronken met ‘perfecte’ levens, dure spullen en veel vakanties. Dit schept hoge normen. Het zijn onrealistische verwachtingen die jongeren en kinderen stellen voor zichzelf, bijna onhaalbare doelen. Dit kan ernstige onzekerheid veroorzaken en prestatiedruk bij kinderen aanwakkeren. Bij de voorlichting Social Media besteden we extra aandacht aan dit onderwerp.
De Volkskrant koppelt prestatiedruk om een hele andere reden aan telefoongebruik. Er wordt geschreven over het brein dat we ‘kapot’ maken met het gebruik van ons mobieltje. Door het afnemende vermogen om ons te concentreren, wordt druk op school aangewakkerd.
De symptomen en gevolgen: Van depressie tot faalangst of Burn-Out bij kinderen
Kinderen en jongeren die te maken hebben met prestatiedruk en stress kunnen symptomen vertonen als:
- Angst
- Depressieve klachten
- Perfectionisme
- Slaapstoornissen
- Eetstoornissen
- Fysieke klachten
Kinderen en jongeren kunnen het gevoel hebben dat ze voortdurend tekortschieten en zichzelf overbelasten om aan verwachtingen te voldoen. Prestatiedruk en veel stress kan negatieve impact hebben op de mentale, emotionele en sociale ontwikkeling. Het kan leiden tot een laag zelfbeeld, faalangst, sociale isolatie en gebrek aan interesse in leren. Bovendien kan het leiden tot een burn-out op jonge leeftijd, iets dat we helaas steeds vaker in de praktijk zien.
Hulp voor kinderen met stress en prestatiedruk
Voor iedereen, maar voor kinderen in het bijzonder, is het essentieel om een gezond evenwicht te hebben tussen presteren en ontspanning. Kinderen en jongeren hebben behoefte aan tijd voor recreatie en rust. Als ouder of opvoeder kan je helpen door te praten. Vaak kan steun en een eerlijk gesprek al een hoop doen. Kinderen willen zich graag gewaardeerd voelen om hun prestaties, maar ook om wie ze zijn als individuen. Het is belangrijk om realistische verwachtingen te stellen. Elk kind is uniek en heeft daardoor andere zorgen en behoeftes.
Sommige scholen besteden gelukkig al aandacht aan stress en prestatiedruk bij kinderen en jongeren. Ze bieden programma’s aan om aan stressbeheersing te werken. Dit gaat over time-management, ontspanningstechnieken en het stellen van realistische doelen. Het zijn vaardigheden die later ook van pas komen. Prestatiedruk kan naar ervaring ernstige gevolgen hebben voor de mentale én fysieke gezondheid op lange termijn. Professionele hulp als counseling, coaching of therapie kunnen kinderen die hier mee te maken hebben helpen.
Ook in verschillende van onze voorlichtingen nemen we dit onderwerp mee. Meer informatie vind je hier.