Bangalijsten zijn al meer dan 10 jaar een probleem. In 2012 verscheen het woord ‘bangalijst’ voor het eerst in Nederland. Sindsdien blijven deze lijsten de kop op steken, ondanks meerdere initiatieven om dit fenomeen te stoppen. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer een derde van de studenten wel eens zo’n lijst heeft ontvangen, vaak via WhatsApp. Hoewel velen de ernst van het probleem erkennen, zien jongeren het doorsturen ervan vaak nog als een onschuldige grap.
Wat is een bangalijst?
Een bangalijst is een lijst van jonge vrouwen die beoordeeld worden op hun uiterlijk. Vaak inclusief namen, foto’s en persoonlijke gegevens. De lijsten suggereren dat deze meisjes of vrouwen gemakkelijk te verleiden zouden zijn tot seks. Voor de slachtoffers is dit allesbehalve onschuldig, het gaat om kwetsende leugens die een blijvende impact hebben.
Kelly, nu 32 jaar oud, is een van die slachtoffers die als 14-jarige meerdere keren op zulke lijsten heeft gestaan. “Kelly pijpslet” stond erbij, al had ze dat nog nooit gedaan, zelfs nog nooit gezoend, vertelde ze aan LINDA.meiden. Ondanks de onwaarheden kon ze weinig doen om zich te verdedigen. Jaren later, hoewel ze niet meer op bangalijsten verschijnt, voelt ze nog altijd de gevolgen. “Toch wordt ik elke dag minstens één keer anoniem gebeld door één of andere sukkel die vraagt: ‘Dit is Kelly toch?’. Ik ben eigenlijk altijd slachtoffer geweest van het delen van persoonlijke gegevens.”
Hoe worden bangalijsten verspreid?
Bangalijsten circuleren voornamelijk via sociale media en berichtendiensten zoals WhatsApp en Telegram. Uit een onderzoek van Linda.meiden en 3Vraagt onder ruim 1.300 jongeren, blijkt dat WhatsApp het meest gebruikte platform is. Telegram speelt tegenwoordig echter ook een belangrijke rol. Na aandringen van Offlimits, het expertisecentrum voor online misbruik, zijn onlangs verschillende bangalijsten met namen en telefoonnummers van Telegram verwijderd.
Wat is de impact?
De bangalijsten kunnen leiden tot ernstige psychologische schade, gevoelens van angst, schaamte en vernedering bij de slachtoffers. Zo vertelde de vader van een slachtoffer de NOS dat sommige studentes psychologische hulp hebben moeten zoeken, uit de stad zijn verhuisd, of zelfs hun studie hebben stopgezet vanwege de gevolgen van hun publieke vernedering.
Het probleem is helaas niet beperkt tot studentenverenigingen; ook op middelbare scholen komen bangalijsten voor. Eerder dit jaar werd een lijst verspreid onder leerlingen van een middelbare school in Utrecht, met daarop de namen, foto’s en seksueel getinte opmerkingen over de minderjarige meisjes. Hoewel er sancties volgden, zoals schorsingen van de betrokken leerlingen, blijft het een symptoom van een groter maatschappelijk probleem.
Jongeren zijn zich vaak niet bewust van de gevolgen van het doorsturen van een bangalijst. Ze hebben het gevoel dat het geen kwaad kan en vinden het wel grappig. Een mannelijke student heeft in het onderzoek van LINDA.meiden en 3Vraagt gezegd: ‘Het is meestal grappig om te delen. Het voelt niet alsof je iets slechts doet, al is het natuurlijk wel fout. Ik stuur het naar vrienden of huisgenoten.’
De ouders van slachtoffers zijn een stichting gestart ‘Stop Bangalijsten’. De stichting pleit voor een sanctiebeleid en hoopt op een cultuurverandering binnen het studentenleven. ‘Dat je publiekelijk vernederd wordt voor tienduizenden mensen, dat iedereen het erg vindt, maar er uiteindelijk weinig in de maatschappij verandert.’
Conclusie
Bangalijsten zijn een hardnekkig probleem dat verder gaat dan individuele incidenten; het is een symptoom van een cultuur waarin seksisme en grensoverschrijdend gedrag plaatsvinden. Om dit te veranderen, zijn zowel preventieve maatregelen als duidelijke sancties van belang. Het is essentieel dat jongeren beseffen dat het delen van deze lijsten niet grappig of onschuldig is, maar ernstige schade kan toebrengen aan de slachtoffers. De oprichting van stichtingen zoals ‘Stop Bangalijsten’ en de toenemende druk op platforms zoals Telegram zijn belangrijke stappen. Er is echter nog een lange weg te gaan om een echte verandering te realiseren.
In onze voorlichtingen besteden wij aandacht aan de impact van online grensoverschrijdend gedrag. Deze bewustwording onder leerlingen kan slachtoffers voorkomen.