De afgelopen weken heeft de politie tientallen meldingen ontvangen van scholieren in Amsterdam die slachtoffer zijn geworden van afpersing via Snapchat. Dit zorgwekkende fenomeen toont hoe belangrijk het is dat jongeren (en hun ouders) zich bewust zijn van de risico’s van sociale media en weten hoe ze hiermee om moeten gaan. In deze blog leggen we uit wat er aan de hand is, hoe je jezelf kunt beschermen en wat je moet doen als je hiermee te maken krijgt.
Dit gebeurt er in Amsterdam
De Amsterdamse jongeren die melding hebben gedaan, kregen via Snapchat berichten waarin ze beschuldigd werden van iets en daarom een ‘boete’ moesten betalen. De bedragen lopen soms op tot honderden euro’s. In verschillende gevallen is de neppe boete betaald door het slachtoffer.
Als de slachtoffers niet betalen, worden zij of hun familieleden bedreigd. Hoewel de bedreigingen vaak algemeen van aard zijn, lijkt het soms alsof de afperser persoonlijke informatie bezit, wat de angst bij slachtoffers vergroot.
Hier moet je op letten
Hoewel de Snapchat-afpersingen momenteel voornamelijk in Amsterdam plaatsvinden, sluiten wij niet uit dat ze ook in andere delen van het land voorkomen. Daarom is bewustwording en herkenning belangrijk. Afpersers maken vaak gebruik van dezelfde tactieken om slachtoffers te beïnvloeden:
-Druk: Ze eisen snelle betaling om escalatie te voorkomen.
-Bedreigingen: Ze suggereren dat ze jou of jouw familie/vrienden weten te vinden en wat vervelends aan gaan doen als je niet betaald.
-Isoleren: Ze maken het slachtoffer duidelijk niemand in vertrouwen te nemen. “Want anders…”.
De manipulatieve strategieën worden ingezet om angst aan te wakkeren en slachtoffers onder druk te zetten. Bij de Snapchat-afpersing die plaatsvonden in Amsterdam, kwam er nog een verontrustende tactiek bij. Zo probeerde de afperser het slachtoffers te overtuigen om andere jongeren aanleveren. Zo zouden ze ‘korting’ op de boete kunnen krijgen. Dit zorgt ervoor dat de kring van slachtoffers snel vergroot.
Dit kun je doen bij bedreiging of afpersing via Snapchat
De politie heeft belangrijke tips gedeeld voor aanstaande slachtoffers van de Snapchat-afpersingen:
- Betaal niks, spreek nooit af met de verdachte en noem ook geen namen van anderen als de verdachte daarom vraagt!
- Verzamel bewijs door met een andere telefoon een foto te maken van de bedreiging op de telefoon van het slachtoffer. Op deze manier kan de afperser niet zien dat je een screenshot maakt. Zorg dat de datum, tijdstip, de gebruikersnaam en de profielfoto zichtbaar zijn.
- Blokkeer de afperser op Snapchat na het verzamelen van beeldbewijs en doe zo snel mogelijk melding bij de politie, via 0900-8844.
Hoe bescherm je jezelf hiervoor?
Hoewel je nooit volledig kunt voorkomen dat je benaderd wordt door afpersers of bedreigers, kun je wel stappen ondernemen om je risico te verkleinen:
-Beperk persoonlijke informatie: Deel nooit gevoelige gegevens, zoals je adres of telefoonnummer, via sociale media.
-Houd je account privé: Zorg ervoor dat je alleen vrienden en bekende toevoegt. Zo kunnen vreemden geen posts zien of contact opnemen. Accepteer dus geen vriendschapsverzoeken van onbekenden.
Rol van ouders en scholen
Voor ouders en scholen is het cruciaal om een veilige omgeving te creëren waarin jongeren zich gesteund voelen. Ouders kunnen regelmatig met hun kinderen praten over hun online activiteiten en hen aanmoedigen om open te zijn over wat ze meemaken (op bijvoorbeeld Snapchat). Ook de politie benadrukt dit: “En aan alle ouders en kinderen: praat hierover met elkaar want dit moet stoppen!”
Scholen kunnen bij ons terecht voor voorlichting over digitale veiligheid aan leerlingen, ouders en docenten.