Het belang van aandacht voor seksualiteit in lessen over seksuele vorming

Even leek het erop dat een breder aanbod in lessen over seksuele vorming op scholen voeten aan de grond kreeg. Hier en daar besteedden scholen extra aandacht aan ‘grenzen’ en ‘grensoverschrijdend gedrag’. Een fijne ontwikkeling, want daarmee kwam er meer aandacht voor seks als deel van een groter onderwerp. Helaas zien we in de praktijk dat veel aspecten van seks(ualiteit) toch nog steeds taboe zijn het klaslokaal. Met de week van de Lentekriebels in het vooruitzicht, zijn er dan ook genoeg redenen om de seksuele vorming eens onder de loep te nemen.

Ouderwetse seksuele vorming

In de praktijk blijkt dat veel leerlingen toch in beperkte vorm onderwijs krijgen in seksuele vorming. Sinds 2012 wordt in de kerndoelen benoemd dat scholen aandacht moeten schenken aan seksualiteit en diversiteit. Maar een concreet lesprogramma of inhoudelijke specificatie van kerndoelen ontbreekt nog steeds. Scholen kunnen zelf bepalen hoe ze het stukje “en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit” in lessen verwerken. Daardoor ontstaat er veel verschil tussen het eens vluchtig benoemen tot het echt bespreken van seksualiteit. Er is (nog) geen duidelijke richtlijn voor de seksuele vorming binnen het onderwijs.

Praten over seksualiteit is in de praktijk onnodig ongemakkelijk of wordt zelfs uit de weg gegaan. Ouderwetse ‘seksles’ wordt daarnaast nog vaak gekenmerkt door een nadruk op voortplanting en het beperken van risico’s, zoals een ongewenste zwangerschap of SOA. Zo is het klassieke praktische onderdeel nog altijd gericht op het oefenen met een condoom om een kunstmatige penis, banaan of zelfs bezemsteel. Een belangrijk, maar vrij eenzijdig belicht onderdeel. Er is weinig aandacht voor andere aspecten van seks en seksualiteit, zoals diversiteit en plezier.

Moderne seksles: aandacht voor seksualiteit

Lessen in seksuele vorming moeten worden gemoderniseerd. Verschillende organisaties presenteerden in samenwerking om deze reden een heus manifest. Ook wij merken tijdens gesprekken met leerlingen, ouders en docenten dat de seks-les vrij beperkt blijft. Er moet meer aandacht zijn voor een breder scala aan aspecten van seksualiteit. Denk aan: grenzen & wensen, genderidentiteit, relaties, sociaal-culturele normen en waarden, zelfbeeld, praten over seksualiteit en plezier. Zo creëren we niet alleen meer bewustzijn, maar ook meer openheid en verdraagzaamheid.

Aandacht voor seksualiteit als een breder onderwerp lijdt in onze voorlichtingen vaak tot interessante en mooie gesprekken. Leerlingen zijn echt geïnteresseerd en willen er vaak open over praten. Een voorwaarde daarvoor is dat de sfeer niet onnodig ongemakkelijk is. Dat is iets dat de docent vaak in grote mate kan bepalen en beïnvloeden.

En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Bewust of onbewust is het praten over seks en seksualiteit het grootste taboe. ‘Dat is iets privé en daar praat je niet met anderen over’. Dat idee lijkt zo vastgeroest te zitten in onze sociale interactie, dat we daar lastig uit los komen. Maar het taboe is enkel zo groot als we het zelf maken. En daarnaast zien wij dat het taboe onder leerlingen dus eigenlijk helemaal niet zo groot is. Juist door niet of nauwelijks echt over te praten over seksualiteit leren leerlingen dat het onderwerp taboe is. Als we voorbij gaan aan de ongemakkelijkheid kunnen we het bespreekbaarder maken.

Voorlichting en lessen seksualiteit

Voor zowel het primair als het voortgezet onderwijs zijn voorlichtingen Seksualiteit beschikbaar. Leerlingen van het voortgezet onderwijs dagen we in een voorlichting uit om kritisch naar bestaande normen en waarden rondom seksualiteit te kijken. Daarnaast vergroten we het bewustzijn, weerbaarheid en kennis van leerlingen. Daarbij ligt een belangrijke focus op acceptatie, verdraagzaamheid en respectvol met elkaar omgaan. We gaan het echte gesprek aan en maken het onderwerp gezamenlijk bespreekbaar. Docenten signaleren tijdens de les bovendien eventuele problemen sneller.

Voor het basisonderwijs hebben we een lespakket met 8 lessen ontwikkeld. In deze lessen behandelen we pubertijd en seksualiteit op een niet-ongemakkelijke-manier. De focus ligt op het kennen en het bespreekbaar maken van de diverse aspecten. Of het nu gaat om leerlingen, docententrainingen, of ouderavonden voor elke doelgroep is een voorlichting op maat mogelijk. Dat betekent dat we voorlichting en lessen aanpassen aan de specifieke doelgroep.

Meer weten? Neem contact op!