Het aantal voortijdige schoolverlaters in Nederland is de afgelopen tien jaar gestegen naar het hoogste niveau ooit. In 2021-2022 stopten maar liefst 30.242 jongeren. Dit blijkt uit een kamerbrief van Minister Dijkgraaf. Het gaat om jongeren tussen de 12 en 22 jaar die geen startkwalificatie hebben behaald. Dat betekent dat deze jongeren geen diploma hebben behaald voor minimaal mbo-2 of havo/vwo niveau.
Stijging aantal schoolverlaters
De stijging van het aantal voortijdige schoolverlaters is een zorgwekkende ontwikkeling, omdat het hebben van een startkwalificatie belangrijk is voor het vinden van een baan en het opbouwen van een succesvolle carrière. Zonder startkwalificatie ben je voor veel banen niet bevoegd en maak je een minder goede kans op de arbeidsmarkt. Ook blijkt dat deze jongeren vaker hun baan verliezen en tijdelijke contracten hebben. Je staat simpelweg vaak 1.0 achter op een andere werknemer met een diploma. Toch vallen veel jongeren uit door verschillende redenen en omstandigheden.
Oorzaken vroegtijdig verlaten van school
Er zijn volgens een onderzoek van de Rijksoverheid verschillende oorzaken aan te wijzen voor het hoge aantal voortijdige schoolverlaters. Veel jongeren moeten op een heel jonge leeftijd een studiekeuze maken. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het altijd meteen de juiste keuze is, waardoor sommige jongeren een opleiding vroegtijdig afbreken. Daarnaast nemen veel jongeren een tussenjaar om verder over studiekeuzes na te denken, of om bijvoorbeeld te gaan reizen. Bovendien worden veel leerlingen verleid tot werken door de krapte op de arbeidsmarkt. Als ze niet meer leerplichtig zijn, dan kan het bijvoorbeeld verleidelijker zijn om geld te gaan verdienen dan naar school te gaan. Niet alle jongeren beginnen uiteindelijk (opnieuw) aan een vervolgopleiding.
Daarnaast kan het zo zijn dat jongeren geen affiniteit hebben met het onderwijs, psychische en/of financiële problemen hebben, of dat zij simpelweg een andere route willen uitstippelen. Leerlingen hebben soms andere uitdagingen waardoor onderwijs niet altijd helemaal past. Denk bijvoorbeeld aan hoogbegaafde leerlingen, leerlingen met persoonlijke uitdagingen, of moeilijk lerende kinderen. Andere leerlingen hebben na de Coronatijd veel moeite om motivatie te kunnen vinden. Sommige jongeren vinden in onderwijs niet wat zij nodig hebben en vallen daarom vroegtijdig uit.
Meer jongeren met een startkwalificatie
Om het aantal voortijdige schoolverlaters te verminderen, zijn er verschillende maatregelen nodig. Daarbij kan er worden gericht op preventie, vroeg signalering en het bieden van hulp. De overheid wil bijvoorbeeld meer investeren in het eerder signaleren van jongeren die dreigen uit te vallen, onderwijs dat beter aansluit bij de interesses en vaardigheden van leerlingen, en extra ondersteuning bieden aan leerlingen die dit nodig hebben. Daarnaast wil de overheid extra investeren in doorstroomcoaches. Zij worden door gemeenten ingezet om vroegtijdige schoolverlaters te helpen. Daarmee zou voorkomen kunnen worden dat jongeren uitvallen omdat een opleiding hen niet past, omdat zij motivatie verliezen, of omdat zij uitdagingen tegenkomen. Zo vinden hopelijk meer jongeren een (vervolg)opleiding die wel hen past en krijgen zij een betere kans op de arbeidsmarkt.